ხელოვნური ინტელექტი, რომელიც ხშირად შემოკლებულად “AI”-თ იწოდება, კომპიუტერული მეცნიერებების ის მიმართულებაა, რომელიც ინტელექტუალური სისტემების შექმნას ეხება. ასეთი სისტემები შეძლებენ ისეთი ამოცანების შესრულებას, რომლებიც ადამიანის ინტელექტს საჭიროებს — მაგალითად, აღქმა, სწავლა, მეტყველების ამოცნობა, გადაწყვეტილებების მიღება და ზოგ შემთხვევაში — შემოქმედებითი საქმიანობაც კი.
თანამედროვე გაგებით, ხელოვნური ინტელექტი (AI) ხშირად ასოცირდება მექანიკურ სწავლებასთან და ღრმა სწავლებასთან — ეს არის ტექნოლოგიები, რომლებიც პროგრამებს საშუალებას აძლევს, დამოუკიდებლად ისწავლონ მონაცემებზე დაყრდნობით და მიიღონ გადაწყვეტილებები მკაცრი ალგორითმული ინსტრუქციების გარეშე
ხელოვნური ინტელექტის, მისი როლისა და შესაძლო რისკების შესახებ განათლების სფეროში საკუთარ მოსაზრებას გამოთქვამს ინტერნეტ-მედიის სპეციალისტი კონსტანტინ სტალინსკი (Konstantin Stalinsky). მისი თქმით, ისტორიულად ყოველთვის ასე ხდებოდა: ჯერ იქმნებოდა ტექნოლოგია, შემდეგ კი სახელმწიფოები ან მსხვილი კორპორაციები ცდილობდნენ, მისი გამოყენება სამართლებრივ ჩარჩოებში მოექციათ და რეგულაციები დაემყარებინათ. ასე იყო ენერგეტიკაში, ტრანსპორტში, ინტერნეტისა და ბლოკჩეინის შემთხვევაში.
-“იგივე ელოდება ხელოვნურ ინტელექტსაც — მთავრობები შეეცდებიან მისი გამოყენების კონტროლს.კონსტანტინე ასევე ხაზგასმით აღნიშნავს აზროვნების შაბლონიზაციის ტენდენციას
„ბოლო პერიოდში სტუდენტების მნიშვნელოვანი ნაწილი იმდენად დამოკიდებული გახდა ხელოვნურ ინტელექტზე, რომ მათი ნამუშევრები სულ უფრო ხშირად ჰგავს მანქანურად შექმნილ ტექსტებს — მაშინაც კი, როცა ეს ტექსტები თვითონ აქვთ დაწერილი. რაც უფრო სრულყოფილი ხდება ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებული პასუხები, მით უფრო იზრდება ალბათობა იმისა, რომ ადამიანის აზროვნება ‚ზარმაცობას‘ დაიწყებს სანდო ინფორმაციის ძიებაში,“ — ამბობს კონსტანტინე.
რაც შეეხება მდგომარეობას საქართველოში, შეფასებებით, მოსახლეობის დაახლოებით 10-20% ერთხელ მაინც იყენებს ხელოვნური ინტელექტის სერვისებს ყოველკვირეულად — ჩატბოტებს, ვირტუალურ ასისტენტებს, სხვადასხვა ტიპის ნეირონულ ქსელებს სიახლეების ან გამოსახულებების გენერირებისთვის. პროფესიულ გარემოში ეს მაჩვენებელი, სავარაუდოდ, 30-40%-ს აღწევს.
თუმცა, საქართველოში ჯერჯერობით არ არსებობს სიღრმისეული სოციოლოგიური კვლევები ხელოვნური ინტელექტის ყოველდღიურ ცხოვრებაში გამოყენების თემაზე. ამასობაში კი, ტექნოლოგიების გამოყენება მოიცავს ფართო სპექტრს — შრომის ავტომატიზაციიდან და საგანმანათლებლო სერვისებიდან დაწყებული, საყოფაცხოვრებო დახმარებით დასრულებული, რაც ართულებს ერთიანი სტატისტიკის შეგროვებას.
თვითნებური დაკვირვებების საფუძველზე ჩანს, რომ ხელოვნური ინტელექტი თანდათან ყოველდღიურობის განუყოფელ ნაწილად იქცევა — და ამასთან ერთად იზრდება საჭიროება კრიტიკულად გავაანალიზოთ მისი მასობრივი გამოყენების შედეგები.
მიუხედავად იმისა, რომ ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება იზრდება, ზოგიერთი პროფესია არ გაქრება ისე, როგორც ამას ურბანული ფუტურისტები წინასწარმეტყველებენ. როგორც ჩანს, ეს პროფესიები უბრალოდ ნაკლებად ხარჯიანი გახდება. იგივე კასირები და მომსახურების სფეროს თანამშრომლები კვლავ მოთხოვნადები იქნებიან, მაგრამ მათი სამუშაო დატვირთვა შემცირდება — ავტომატური ტერმინალები და „ჭკვიანი“ თვითმომსახურება მათ საათობრივ შრომას ადამიანურ ფაქტორზე ნაკლებად დამოკიდებულს გახდის.
მთავარ ზღვარზე — სამეცნიეროსა და ყოველდღიურობას შორის — კი საბოლოოდ დგება არა პროფესიების გაქრობის, არამედ ეთიკის საკითხი: რამდენად შეძლებს (და რაც მთავარია — მოისურვებს) საზოგადოება კრიტიკული აზროვნების შენარჩუნებას იმ პირობებში, როცა ყოველ ჯიბეში გვიდევს ხმოვანი ასისტენტი და მოსაზრებების გენერაცია წამის საქმეა.
