სალომე ჯაში, დოკუმენტური კინოს რეჟისორი და დოკუმენტური კინოს ასოციაციის (DOCA) თავმჯდომარე, ასახავს უცხოელ აგენტების კანონის პოტენციურ გავლენას დოკუმენტურ კინოს სფეროზე, რაც კულტურული ინიციატივების და თავისუფალი გამოხატვის შეზღუდვის საფრთხეს აყენებს. იგი ამბობს, რომ კანონი უკვე ზიანს აყენებს ამ სფეროს წარმომადგენლებს და ქმნის სტიგმას, რომელიც ხელს უშლის იდეებისა და ინიციატივების განვითარებას.
საქართველოში უცხოელ აგენტების შესახებ კანონის შემოღებასთან ერთად, ბევრმა კულტურულმა და არასამთავრობო ორგანიზაციამ სერიოზული დარტყმა მიიღო. სალომე ჯაში, რომელიც დოკუმენტური კინოს ასოციაციის ერთ-ერთი დამფუძნებელია, ხაზგასმით ამბობს, რომ ეს კანონი მნიშვნელოვან ზიანს აყენებს ქართული კინოს განვითარებას და საფრთხეს უქმნის კინოს თავისუფალ გამოხატვას.
„უცხოელ აგენტების შესახებ კანონი ეხება ყველა სფეროს, რომელიც შეიძლება არსებობდეს. ორგანიზაციები, რომლებიც კინოს აწარმოებენ და არიან დარეგისტრირებული როგორც არაკომერციული ორგანიზაციები, იძულებული იქნებიან გამოცხადდნენ როგორც უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელნი, რაც აბსოლუტურად არა სამართლიანია და არის ტყუილი,“ – ამბობს ჯაში. მისი თქმით, კანონი რეალობას არ შეესაბამება და დამამცირებელია.
ჯაში ხაზს უსვამს, რომ დოკუმენტური ფილმების წარმოება დაფინანსების მოპოვებას ხშირად საზღვარგარეთიდან საჭიროებს, რადგან საქართველოში დაფინანსების შესაძლებლობები შეზღუდულია. „როდესაც კინოზე ვმუშაობთ, კინოს იდეა იბადება რეჟისორის, ავტორის თავში. ის ცდილობს, მოიძიოს დაფინანსება, რომელიც ხშირად არის საზღვარგარეთიდან, იმიტომ რომ საქართველოში ასეთი დაფინანსება აღარ არსებობს,“ – აცხადებს ის და განმარტავს, რომ კანონის პირობებში ეს მტკიცება როგორც „უცხოური ინტერესების გამტარებელი,“ სრულიად მცდარია.
სალომე ჯაშის თქმით, კანონის შესვლიდან დოკუმენტური კინოს ასოციაციასა და სხვა კულტურულ ორგანიზაციებს მეტი ბარიერი შეექმნათ, რაც შეიძლება ახალგაზრდულ ავტორებზე და სხვა ინიციატივებზე პირდაპირი ზეგავლენა იქონიოს. „ეს კანონი შეეხება დოკუმენტური კინოს ასოციაციას, ასევე ფესტივალებს, ასევე სხვადასხვა ორგანიზაციებს, რომლებიც კინოს შექმნას უწყობენ ხელს. ეს თითქოს რაღაცა უცხოური ძალის ინტერესია და არა საქართველოს მოქალაქეების ინტერესი,“ – განმარტავს იგი.
ჯაშის ხედვით, კანონი და სტიგმა, რომელიც უცხოელი აგენტების იარლიყს უკავშირდება, ამცირებს ხელოვნების წარმომადგენლებისა და ჩვეულებრივი ადამიანების შესაძლებლობებს. მისი სიტყვებით, „კინო არის ერთ-ერთი საშუალება, რითიც მოქალაქისთვის შეიძლება გასაჭირის გადმოცემა. ამ კანონის პირობებში კი რიგითი ადამიანი დაკარგავს საშუალებას, რომ მასთან მივიდეს ჟურნალისტი, ან რეჟისორი, ან უფლებადამცველი რომელმაც უნდა დაეხმაროს.“
სალომე ჯაში და მისი კოლეგები მუშაობას არ წყვეტენ და DOCA-ს საქმიანობას კვლავაც განაგრძობენ. მათი მიზანი ქართველი ავტორების და ქართული კინოს ინტერესების დაცვაა, მიუხედავად იმისა, რომ გარკვეული ფონდები შესაძლოა დაფინანსების შეწყვეტისკენ გადადგნენ ნაბიჯს. „ჩვენ არ ვრეგისტრირდებით უცხოური აგენტების რეესტრში, იმიტომ რომ არ ვთვლით, რომ უცხო ძალას ვემსახურებით. თუ დაგვაჯარიმებენ ან ძალით დაგვარეგისტრირებენ, ჩვენ მოვძებნით სხვა ხერხებს, რომ გავაგრძელოთ მუშაობა,“ – ამტკიცებს ჯაში.
„უცხო გავლენის გამჭვირვალეობის შესახებ“ კანონი მოიცავს როგორც არასამთავრობო ორგანიზაციებს, ისე კულტურულ სფეროებს, მათ შორის დოკუმენტურ კინოს. კანონის მიხედვით, თუ ორგანიზაციები დაფინანსებას იღებენ უცხო ქვეყნებიდან, ისინი იძულებულნი არიან რეგისტრირდნენ „უცხოელი აგენტის“ სტატუსით, რაც საზოგადოების თვალში მათ ანტიპატიურ, ეჭვმიტანილ და გავლენის ქვეშ მყოფ ორგანიზაციებად წარმოაჩენს. ამის შედეგად, დაფინანსების ხელმისაწვდომობა შემცირდება, ხოლო ორგანიზაციები, რომლებიც უცხოურ ფინანსებზე არიან დამოკიდებული, შეიძლება იძულებულნი გახდნენ შეწყვიტონ თავიანთი საქმიანობა. კანონი ასევე გავლენას ახდენს თავისუფალ გამოხატვაზე, კულტურულ ინიციატივებზე და ადგილობრივ პროექტებზე.
“დღეს ვართ გადარჩენის მდგომარეობაში, იმის შენარჩუნების რაც აქამდე გაგვიკეთებია, როცა სინამდვილეში უნდა ბევრად უფრო სიღრმისეულ საკითხებზე ვსაუბრობდეთ” – სალომე ჯაში.
