ავტორი, რიმა მარანგოზიანი.
ბოლო თვეების განმავლობაში საქართველოს ხელისუფლება ატარებს ფართომასშტაბიან კამპანიას “უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ” კანონპროექტის გასამართლებლად, რომელსაც აკრიტიკებენ საზოგადოების ფართო სეგმენტები, ადგილობრივი და საერთაშორისო ორგანიზაციები. მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლება აცხადებს, რომ ეს კანონპროექტი მიზნად ისახავს “ფინანსური გამჭვირვალობის” უზრუნველყოფას და “დემოკრატიის გაძლიერებას”, ის სტრუქტურითა და შინაარსით ძალიან ჰგავს რუსეთის ფედერაციის კანონს უცხოელი აგენტების შესახებ, რომელიც უკანონო კონტროლისა და თავისუფლების შეზღუდვის ინსტრუმენტია.
მთავრობა იყენებს მანიპულაციურ მეთოდებს კანონის დებულებების წარსადგენად, ავრცელებს შემდეგ დეზინფორმაციულ თეზისებს.
1.”კანონპროექტი დემოკრატიული ქვეყნების სტანდარტებს აკმაყოფილებს.”ხელისუფლება ხშირად ხაზს უსვამს, რომ კანონპროექტი მსგავსია ამერიკული FARA-ს (კანონი უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის შესახებ). ამასთან, უფლებადამცველები და ექსპერტები ხაზს უსვამენ, რომ ეს ორი კანონი რადიკალურად განსხვავებულია. მიუხედავად იმისა, რომ აშშ-ის კანონპროექტი უცხოური გავლენის მქონე ლობისტური საქმიანობით შემოიფარგლება, ქართული ვერსია მიზნად ისახავს არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და დამოუკიდებელ მედიას, ასევე ხელისუფლებისადმი კრიტიკულ ძალებს.
2.“კანონპროექტი განკუთვნილია მხოლოდ გამჭვირვალობისთვის.”სინამდვილეში, კანონპროექტი ავალდებულებს ორგანიზაციებს, რომლებიც უცხოეთიდან იღებენ დაფინანსებას, დარეგისტრირდნენ როგორც “უცხოური გავლენის აგენტები”, მიუხედავად მათი საქმიანობის ხასიათისა. ეს ეტიკეტი ხდება სტიგმატიზებული და შეიძლება გამოყენებულ იქნას საზოგადოებრივი აზრის მანიპულირებისთვის და ორგანიზაციების წინააღმდეგ მთავრობის სადამსჯელო ღონისძიებების განსახორციელებლად.
3.“კანონპროექტი არ ზღუდავს სიტყვის თავისუფლებას.”რეალობა განსხვავებულია. კანონპროექტი დიდ რისკებს უქმნის სიტყვის თავისუფლებას და სამოქალაქო საზოგადოებას. რუსეთის მაგალითის გამოყენებით ცნობილია, რომ ეტიკეტი “უცხოელი აგენტი” ხშირად გამოიყენება მედიაზე ზეწოლისთვის, რათა გამოცხადდეს სასამართლოში ცრუ ბრალდებით და შეწყვიტოს მათი საქმიანობა.
ამ კანონის ერთ-ერთი პრობლემა არის მისი მსგავსება რუსულ მოდელთან, რომელიც პრაქტიკულად გახდა სახელმწიფო რეპრესიების ინსტრუმენტი 2012 წლიდან. რუსეთში “უცხოელი აგენტების შესახებ” კანონის მიღების შედეგად, ასობით მედიასაშუალება, საზოგადოებრივი ორგანიზაცია და ფიზიკური პირი იძულებული გახდა შეწყვიტოს საქმიანობა ან მნიშვნელოვნად შეამციროს მათი მოცულობა. საქართველოს შემთხვევაში კანონის მსგავსება რუსულთან აშკარაა არა მხოლოდ შინაარსით, არამედ ხელისუფლების რიტორიკითაც. ადმინისტრაცია კანონს წარმოადგენს, როგორც ეროვნული ინტერესების დაცვას, ხოლო რეალური მიზანია ძალაუფლების შენარჩუნება და კრიტიკული ხმების გაჩუმება.
ამ კანონპროექტის წინააღმდეგ აქტიურად იბრძვის საქართველოს მოსახლეობა და სამოქალაქო საზოგადოება. 2024 წლის მარტში თბილისის ქუჩებში მასშტაბური საპროტესტო აქციები გაიმართა, რომლის მონაწილეებიც კანონპროექტის გაუქმებას ითხოვდნენ. დემონსტრაციების დროს მთავრობამ გამოიყენა სპეციალური ზომები: წყლის ჭავლი და ცრემლსადენი გაზი, რამაც კიდევ ერთხელ დაამტკიცა ხელისუფლების ანტიდემოკრატიული პოლიტიკა.
ევროკავშირმა და შეერთებულმა შტატებმა არაერთხელ გააფრთხილეს საქართველოს ხელისუფლება, რომ ეს კანონპროექტი ეწინააღმდეგება ევროპულ ღირებულებებს და ზიანს აყენებს საქართველოს ინტეგრაციის პროცესს. ეს კანონი შეიძლება გახდეს სერიოზული დაბრკოლება ევროკავშირში გაწევრიანების გზაზე, როგორც უკვე განაცხადეს ევროპის მაღალჩინოსნებმა.
